Bilinçli Rüya (Lucid Dreams)

Uykunuzda yeni bir bilinç düzeyine geçerek rüyalarınızı kontrol edebilir misiniz ?

Araştırmalara göre rüya insanın günlük yaşantısından edindigi veriler bilgiler zihninin gizli köşelerinde yer edinerek bilinç düzeyine erişmeden bilinçaltında saklanmaktadır. Ögrendigimiz herşeyi hatırlamak isteriz ama gündelik hayatta geriye dönük ne kadar şeyi hatırlıyoruz işte arada bir yaptıgımız hafıza güncelleştirmeleri deneyimlerimizi bilinçaltına altılma oranını azaltarak daha hatırlanabilir hale getirmektedir.

Rüyalar üzerine düşünmek sanıldıgı kadar yeni degildir M.Ö 3000 yıllara kadar gitmekte ancak geçmiş çagların büyük bir bölümü rüyaların metafiziksel bir ögreti taşıdıgına inanmış dolayısıyla başka alemlere açılan kapı yada oralardan bize ulaşan şeylerin kaynagı olarak görmüşlerdir. Ancak özellikle 18. yy bilim devriminin insan ayagının saglam temellerini atan Sigmond Froud bunun üzerine çalışmış Rüyaların Yorumu adlı makalesinde insan uykudayken dogrudan beyni tarafından gerçekleşen bilinçaltında bulunan Ego ve Süperego tarafından baskılanan istek ve arzularımızı gerçekleştirme yada gerçekleştirememe nedeniyle meydana geldigini söylemiştir(evrimagaci.org)

Günümüzde bu görüş tartışılsa da froud rüyaların ne anlama geldiginden ziyade biyolojik ve psikolojik olarak neden meydana geldigi üzerinde durmuştur. Aslında günümüzde rüya görmekte beynin etkili oldugunu bilsekte, beynin hangi bölgesinden kaynaklandıgını tam olarak bilemiyoruz. Yapılan araştırmalar genelde Beyin sapı bölgesi oldugu yönünde yogunlaşıyor "bu bölge uyku yemek gibi insanın fizyolojik ihiyaçlarını kontrol eden bölgedir". 

Rüyaların gelişim süreci ise temelde beyin sapındaki dürtülerle oluşturularak, neokorteks gibi insan evriminin nihai sonucu olan beyin bölgesinde çeşitli duyumlarla zenginleştirilerek karmaşık bir halüsülasyon görme biçimi meydana getirmiştir. 

Aslında rüya araştırmaları Froud dan bu yana soyut taraftan kopup somut bilimsel olgularla tanımlanmaya başlanmıştır. Her ne kadar teknoloji sayesinde beynin bazı bölgeleri incelense  de (MR ve EEG gibi) insandan insana farklı rüya görme (karmaşık, sade, anlamsız, hatırlanamayan) sebeplerinden dolayı gözlemlerin labaratuvar ortamlarında yapılması insanların rüyalarını yalan vs gibi şeylerle çarpıtması rüya araştırmalarını zorlaştırmaktadır. Bu zorlukları aşmak için beyni görüntüleyen elektronik cihazlar kullanarak sinirsel aktivtelerin yogunlugu incelenerek kişinin uyku sırasındaki davranışlarından rüyası izlenebilmektedir.

Rüya için şöyle kısa bir tanım yapacak olursak "uyku sırasında yaşanan hayli bir bilince dayanan deneyimlerdir"(Rüyalar ve Evrim)

Peki hayvanlarda rüya görür mü ?

Bu sorunun yanıtı hayvan davranışlarını gözlemleyen biyologlar tarafından evet olarak cevaplanmıştır. Canlılar rüya gördüklerinde benzer davranışlar gösterirken beyinlerindeki bazı bölgelerin aktiviteleri de aynı şekilde hareket etmektedir. Araştırmalardan şu sonuç çıkmıştır hayvanın beyni ne kadar gelişmişse gördügü rüyanın karmaşıklıgı o kadar artmaktadır. Rüyalar ve Evrim)

Neden rüya görürüz sorusuna gelecek olursak bu alanda iki öneli hipotez bulunmaktadır. Bunlar Harward Üniversitesi psikiyatrist Robert MCcarty nin Aktivasyon sentez hipotezi bu hipotez uyku sırasında insan vucudunun bütün faliyetlerinin en aza inmesi sebebiyle beynin gereginden fazla rasgele eletro kimyasal sinyaller ürettigini bunların beynin ön kısımlarına ulaşması sonucu hayali görüntüler oluşturdugu söylenmiştir. hipotez tam olarak kanıtlanmasa da gerçeklik payı bulunmaktadır, çünkü çogumuz yogun bir zihinsel çaba harcadıgımız günün sonunda ister istemez rüya görmekteyiz. 

Beyin halihazırda gördügü ve duydugu yani algıladıgı şeylerden ötesini düşünemez bu sebeple rüyada gördügümüz birçok şeyin önceden yaşanmış olayların çarpıtılmış bir birbiryle alakalı yada alakasız olsa da bize yeni bir görüntü olarak gözükmesi tesadüf degildir. çünkü rüya görmekte kişinin psikolojik durumu etkilidir örnegin depresyonda olan strese fazla maruz kalmış, kaygılı kişiler yaşamak istedikleri olumlu şeyleri ve yaşadıkları olumsuz travmatik olayları görmektedir.   

RÜYAYI ANLADIGIMIZA GÖRE BİLİNÇLİ RÜYA (LUCİD DREAMS) NEDİR ?

İnsanlar genellikle rüya gördüklerini uyandıklarında ben bir rüya gördüm şeklinde tanımlarlar ancak bilinçli rüya görenler o an Bi saniye şuan ben rüya görüyorum şeklinde tanımlarlar. Biliyoruzki gerçek her insan için güzel olmayabiliyor iyi güzel olsa da çogu zaman ondan sıkılabiliyoruz hatta fizyolojik olarak yapılanmamız mesela ben neden uçamıyorum dedigimizde rüyamda uçabilirim ama dedirtmeye götürüyor. işte çogunlukla aydınlık berrak yani mantık süzgecinde oluşan rüyalarda kişi bilinçaltına müdahale ederek burası şöyle olsun diyebiliyor. Adalaide Üniversitesinden psikolog Dr. Denholm Aspy incelemelerinde yetişkin insanların %55 i en az hayatından bir defa bilinçli rüya gördügünü %23 ü ise düzenli olarak ayda bir oranında bilinçli rüya gördügüne ulaşmıştır. Bu durum kişinin kendi çabasıyle gelişebildigi gibi beyin yapısıyla da alakalı olabilmektedir “Bilinçli Rüya"(acikbeyin.com) mesela şizofreni hastaları dogrudan gerçekligi rüyaları ile karıştırırken meditasyon uygulayan uzak dogu budistleri bu teknigi sonradan geliştirmektedirler.

Çogumuzun ortak sorunu gördügümüz rüyaları unutmamızdır ve genellikle çogu insan günlük 6 tane rüya görse de bunun çogunlukla 1 tanesini hatırlıyor bu rüyalar ortalama olarak 20 saniye sürüyor bilinçli rüya bu kıstasları aşabilirmi yada bizi gerçeklige yabancılaştıabilir mi ? hadi cevaplayalım....

Rüyamızı iki kategoriye alıyoruz rem uykusu ve N-rem uykusu. Rem evresi uykuya dalma esnamızda ilk 5 ila 30 dakika arasında gerçekleşerek 90 ile 120 kez hızlı göz hareketlerine sebep olmaktadır(Hızlı göz hareketi(wikipedia.org)) Rem uykusunun süresi çocuklukta fazlayken yai ilerledikçe azalmaktadır.  Bu bilgiler ise bilinçli rüyanın bu rem uykusu esnasında gerçekleşiyor olmasındandır.

Froud un rüya yorumuna zıt olarak yakın dostu Carl gustaw jung "Kollektif Bilinçaltı" tezini savunmuştur ona göre tüm insanlar ortak bir yaşantıdan beslenmektedir bu bakımdan bazı rüyalar da ortak olabilmektedir Rüya Görmenin Aşamaları (sechaber.com.tr).  

Bilinçli rüya bize gerçek hayatta elde edemediklerimizi vermekte bu sebeple rüyalarımızı farklı bir bilinç seviyesine taşıyarak kontrol edebiliriz. bunu saglamanın bazı yolları ise en basiti ile uyanır uyanmaz rüyalarımızı not almak, uyandıgımızda rüya gördügümüzü hatırlatacak nesneler ile rüyalarımızı bagdaştırmak, meditasyon yapmak, en önemliside gün içerisinde hayal kurmak. Bütün bunların dışında fizyolojik olarak B vitaminini fazla almak insana şuan rüyadayım demenin yolunu açmaktadır  Bilinçli Rüya (Lucid Dreaming).

Geceleri düzenli uyumakta bilinçli rüya görmenin önünü açıyor biliyoruz ki uyku esnasında insanın günlük hayatta mutlulugunun kaynagı olan seratomin, melatonin gibi bazı hormonlar salgılanıyor bunların eksikligi depresyon ve panit ataga sebep olabiliyor bu sebeple geçeleri düzenli uyumak bilinçli rüya görmenin önünü açacaktir.

Aslında rüyaların süresine baktıgımızda ortalama olarak 3-5 saniye sürdügünü en uzun da 20 saniye sürdügünü görmekteyiz. bu kadar kısa sürenin bize günler aylar gibi gelmesi aslında bir mucize degildir çünkü insan zihni o kadar gelişmiştir ki normal konuşmasından üç kat daha hızlı düşünebilir hatta bu zeka seviyesi kişinin egitim ve bilgi dagarcıgı arttıkça daha faz fazlalaşmaktadır. 

Kişi rüyayı ne kadr çok tekrar ediyorsa ve rüyası uyanma evresine ne kadar yakınsa rüya görme süresi o kadar uzuyor. Tübitak uykunun son evresinde rüyaların 30 dakika ile 45 dakika arası bir mesafeye uzadıgını söylemektedir Memurlar.Net

Sonuç olarak baktıgımızda rüya insan yaşamının vazgeçilmez bir fonksyonudur buna iyi birşey olarak baktıgımızda bilinçli rüya aşamasına ulaşmaktayız bilinçli rüyanın bize sezgisel deneyim yada simulasyonel bir hazırlık gibi gelecek öngörüleri saglamakta bu faydalarının ötesinde rüyalara fazla dalmak kişileri gerçege yabancılaştırarak katatonik, şizofrenik hastalıklara yol açmakta bilinçli rüyanın zor elde edildigi beynin elektrokimyasal özelliklerinden beslendigini rüyaların hatırlanmadıkça, kullanılmadıkça unutularak beynin o bölgelerinde körelmeye yol açtıgını söyleyebiliriz.

Kaynaklar

makalenin içerisinde paragraf sonlarındaki linklerdedir.

Okudugunuz için teşekkürler.