Günümüzden asırlar önce insanlar yaşamlarını belirlerken bir işbölümüne ihtiyaç duyuyorlardı. Ekmek yapacak olan fırında av bulacak olan geniş bozkırlarda sanat yapacak olan ise kendi magarasında hayatını devam ettiriyordu. Bu durum aslında temelinde bilinebilirlik ihtiyacı dogurmuştu. 

Birisine gitiginizde o size ben hiçkimseyim demek yerine ben fırıncıyım dediginde bu kesinkikle bir amaç ugruna oldugu ve bu amacın toplum arasında işe yarar bir durum oldugunu kanıtlıyordu. İşte gerek tanıma gerekse toplumsal bir kişilik oluşturma için insanlar kimlige ihtiyaç duyuyordu. Ancak zamanla kimlik kavramı toplum geliştikçe çeşitlendi degişti hatta yeniden inşa edilmeye başlandı. 

Dogumumuzdan itibaren etrafımızda insanlar vardır anne babamız nasıl bir sosyo ekonomik kültürel yapıya sahipse bizimde aynısını olmamız istenir anadolu cografyasında çocuga genellikle erkekse dedesinin kızsa büyükanne yada ninenin ismi verilir. Bu kısımdan itibaren ne olacagımız ve kime benzememiz gerektigi zihnimize kodlanmaya başkanmıştır. 

Belirli bir devlet içerisinde belirli bir ailede belirli bir tarihte ve yerde dogup oraya göre egitim ve gelişim gösteririz bunun sonucunda ise bize ait benimsenmiş bir kimlik ediniriz. Bu kimlikler genellikle temel yapı bakımından herkesde olan ve olması gereken şeylerdir. Birisi çıkıp ben hiçkimseyim yada hiçbir yere ait degilim deme lüksüne sahip degildir çünkü toplum içerisinde o kadar çok benimsenecek kimlik vardır ki bunlardan birini benimsemeniz farkında olmadan gerçekleşmektedir. 

Kimlik genelde kişinin dogumunda edindigi ancak ilerleyen yaşlarda geliştirebildigi bir kavramdır. Nasılki size bir yeterliligi veya ehliyeti saglayan belgeler veriliyorsa bu belgeler yeterince gereksinimi karşılayan diger kişilere de verilmektedir. 

Kimlik genellikle kişinin teorik varlıgını tanımlaması sebebiyle genelde gerçekligi tanımlamaz. Bu sebepten dolayı kişilerde modern çagın gelişimi ve sosyal dinamikler genelde bir kimlik kargaşası yaşanmasına yol açmaktadır. Egemen kültüre yöneliş, zayıf baskın alt kültürlere yabancılaşma tamamen bu yabancılaşmanın sebebidir. 

Kimlikler kargaşa yarattıgı için aslında birazda geçicidirler dogdugumuz ülkenin bir vatandaşı oluruz ancak öldügümüzde de nufustan siliniriz çünkü varlıgımız devam etmiyordur. Yaşadıgımız anda edindigimiz kimlik ise bize birtakım haklarla beraber sorumluluklarda getirmektedir. Nasıl ki ölmüş bir insana herhangi cezai yaptırım uygulanamıyorsa yaşayan bir insanın temel hak ve özgürlükleri sınırlandırılamaz. 

Bu özgürlük ise kimliklerin sosyal algıda degişmesine yol açmıştır. Yani toplumu tanımlayan herşeyin kimligin bir parçası olarak görülmesi gibi bir hataya yol açmıştır. Kişinin dogrudan degiştiremedigi şeyler anne babası ve fiziki özellikleri degişmezken ilgi alanları yetenekleri ve düşünceleri zamanla degişebilmektedir. Günümüz toplumu önceki çaglara göre daha liberal bir bakış açısı benimsedigi için dinin ırkın veya ekonominin kişinin kimligini belirlemede dogrudan bir etkisi olmadıgını görüyoruz. Ayrıca kimlik kavramını kişiyi soyutlayan bir unsur olarak görürsek oldukça sınırlı bir pencereden bakmış oluruz. Kimlik ister benimsenmiş olsun ister dışardan elde edilmiş olsun kişiligin gelişimiyle dogrudan hiçbir baglantısı yoktur. Sonuçta hayatınızı sizin duygu ve düşünceleriniz yönlendiriyor durum böyleyken benimsemediginiz hangi kimlik size ait olabilir ki ?

Bilinçli Rüya (Lucid Dreams)

Uykunuzda yeni bir bilinç düzeyine geçerek rüyalarınızı kontrol edebilir misiniz ?

Araştırmalara göre rüya insanın günlük yaşantısından edindigi veriler bilgiler zihninin gizli köşelerinde yer edinerek bilinç düzeyine erişmeden bilinçaltında saklanmaktadır. Ögrendigimiz herşeyi hatırlamak isteriz ama gündelik hayatta geriye dönük ne kadar şeyi hatırlıyoruz işte arada bir yaptıgımız hafıza güncelleştirmeleri deneyimlerimizi bilinçaltına altılma oranını azaltarak daha hatırlanabilir hale getirmektedir.

Rüyalar üzerine düşünmek sanıldıgı kadar yeni degildir M.Ö 3000 yıllara kadar gitmekte ancak geçmiş çagların büyük bir bölümü rüyaların metafiziksel bir ögreti taşıdıgına inanmış dolayısıyla başka alemlere açılan kapı yada oralardan bize ulaşan şeylerin kaynagı olarak görmüşlerdir. Ancak özellikle 18. yy bilim devriminin insan ayagının saglam temellerini atan Sigmond Froud bunun üzerine çalışmış Rüyaların Yorumu adlı makalesinde insan uykudayken dogrudan beyni tarafından gerçekleşen bilinçaltında bulunan Ego ve Süperego tarafından baskılanan istek ve arzularımızı gerçekleştirme yada gerçekleştirememe nedeniyle meydana geldigini söylemiştir(evrimagaci.org)

Günümüzde bu görüş tartışılsa da froud rüyaların ne anlama geldiginden ziyade biyolojik ve psikolojik olarak neden meydana geldigi üzerinde durmuştur. Aslında günümüzde rüya görmekte beynin etkili oldugunu bilsekte, beynin hangi bölgesinden kaynaklandıgını tam olarak bilemiyoruz. Yapılan araştırmalar genelde Beyin sapı bölgesi oldugu yönünde yogunlaşıyor "bu bölge uyku yemek gibi insanın fizyolojik ihiyaçlarını kontrol eden bölgedir". 

Rüyaların gelişim süreci ise temelde beyin sapındaki dürtülerle oluşturularak, neokorteks gibi insan evriminin nihai sonucu olan beyin bölgesinde çeşitli duyumlarla zenginleştirilerek karmaşık bir halüsülasyon görme biçimi meydana getirmiştir. 

Aslında rüya araştırmaları Froud dan bu yana soyut taraftan kopup somut bilimsel olgularla tanımlanmaya başlanmıştır. Her ne kadar teknoloji sayesinde beynin bazı bölgeleri incelense  de (MR ve EEG gibi) insandan insana farklı rüya görme (karmaşık, sade, anlamsız, hatırlanamayan) sebeplerinden dolayı gözlemlerin labaratuvar ortamlarında yapılması insanların rüyalarını yalan vs gibi şeylerle çarpıtması rüya araştırmalarını zorlaştırmaktadır. Bu zorlukları aşmak için beyni görüntüleyen elektronik cihazlar kullanarak sinirsel aktivtelerin yogunlugu incelenerek kişinin uyku sırasındaki davranışlarından rüyası izlenebilmektedir.

Rüya için şöyle kısa bir tanım yapacak olursak "uyku sırasında yaşanan hayli bir bilince dayanan deneyimlerdir"(Rüyalar ve Evrim)

Peki hayvanlarda rüya görür mü ?

Bu sorunun yanıtı hayvan davranışlarını gözlemleyen biyologlar tarafından evet olarak cevaplanmıştır. Canlılar rüya gördüklerinde benzer davranışlar gösterirken beyinlerindeki bazı bölgelerin aktiviteleri de aynı şekilde hareket etmektedir. Araştırmalardan şu sonuç çıkmıştır hayvanın beyni ne kadar gelişmişse gördügü rüyanın karmaşıklıgı o kadar artmaktadır. Rüyalar ve Evrim)

Neden rüya görürüz sorusuna gelecek olursak bu alanda iki öneli hipotez bulunmaktadır. Bunlar Harward Üniversitesi psikiyatrist Robert MCcarty nin Aktivasyon sentez hipotezi bu hipotez uyku sırasında insan vucudunun bütün faliyetlerinin en aza inmesi sebebiyle beynin gereginden fazla rasgele eletro kimyasal sinyaller ürettigini bunların beynin ön kısımlarına ulaşması sonucu hayali görüntüler oluşturdugu söylenmiştir. hipotez tam olarak kanıtlanmasa da gerçeklik payı bulunmaktadır, çünkü çogumuz yogun bir zihinsel çaba harcadıgımız günün sonunda ister istemez rüya görmekteyiz. 

Beyin halihazırda gördügü ve duydugu yani algıladıgı şeylerden ötesini düşünemez bu sebeple rüyada gördügümüz birçok şeyin önceden yaşanmış olayların çarpıtılmış bir birbiryle alakalı yada alakasız olsa da bize yeni bir görüntü olarak gözükmesi tesadüf degildir. çünkü rüya görmekte kişinin psikolojik durumu etkilidir örnegin depresyonda olan strese fazla maruz kalmış, kaygılı kişiler yaşamak istedikleri olumlu şeyleri ve yaşadıkları olumsuz travmatik olayları görmektedir.   

RÜYAYI ANLADIGIMIZA GÖRE BİLİNÇLİ RÜYA (LUCİD DREAMS) NEDİR ?

İnsanlar genellikle rüya gördüklerini uyandıklarında ben bir rüya gördüm şeklinde tanımlarlar ancak bilinçli rüya görenler o an Bi saniye şuan ben rüya görüyorum şeklinde tanımlarlar. Biliyoruzki gerçek her insan için güzel olmayabiliyor iyi güzel olsa da çogu zaman ondan sıkılabiliyoruz hatta fizyolojik olarak yapılanmamız mesela ben neden uçamıyorum dedigimizde rüyamda uçabilirim ama dedirtmeye götürüyor. işte çogunlukla aydınlık berrak yani mantık süzgecinde oluşan rüyalarda kişi bilinçaltına müdahale ederek burası şöyle olsun diyebiliyor. Adalaide Üniversitesinden psikolog Dr. Denholm Aspy incelemelerinde yetişkin insanların %55 i en az hayatından bir defa bilinçli rüya gördügünü %23 ü ise düzenli olarak ayda bir oranında bilinçli rüya gördügüne ulaşmıştır. Bu durum kişinin kendi çabasıyle gelişebildigi gibi beyin yapısıyla da alakalı olabilmektedir “Bilinçli Rüya"(acikbeyin.com) mesela şizofreni hastaları dogrudan gerçekligi rüyaları ile karıştırırken meditasyon uygulayan uzak dogu budistleri bu teknigi sonradan geliştirmektedirler.

Çogumuzun ortak sorunu gördügümüz rüyaları unutmamızdır ve genellikle çogu insan günlük 6 tane rüya görse de bunun çogunlukla 1 tanesini hatırlıyor bu rüyalar ortalama olarak 20 saniye sürüyor bilinçli rüya bu kıstasları aşabilirmi yada bizi gerçeklige yabancılaştıabilir mi ? hadi cevaplayalım....

Rüyamızı iki kategoriye alıyoruz rem uykusu ve N-rem uykusu. Rem evresi uykuya dalma esnamızda ilk 5 ila 30 dakika arasında gerçekleşerek 90 ile 120 kez hızlı göz hareketlerine sebep olmaktadır(Hızlı göz hareketi(wikipedia.org)) Rem uykusunun süresi çocuklukta fazlayken yai ilerledikçe azalmaktadır.  Bu bilgiler ise bilinçli rüyanın bu rem uykusu esnasında gerçekleşiyor olmasındandır.

Froud un rüya yorumuna zıt olarak yakın dostu Carl gustaw jung "Kollektif Bilinçaltı" tezini savunmuştur ona göre tüm insanlar ortak bir yaşantıdan beslenmektedir bu bakımdan bazı rüyalar da ortak olabilmektedir Rüya Görmenin Aşamaları (sechaber.com.tr).  

Bilinçli rüya bize gerçek hayatta elde edemediklerimizi vermekte bu sebeple rüyalarımızı farklı bir bilinç seviyesine taşıyarak kontrol edebiliriz. bunu saglamanın bazı yolları ise en basiti ile uyanır uyanmaz rüyalarımızı not almak, uyandıgımızda rüya gördügümüzü hatırlatacak nesneler ile rüyalarımızı bagdaştırmak, meditasyon yapmak, en önemliside gün içerisinde hayal kurmak. Bütün bunların dışında fizyolojik olarak B vitaminini fazla almak insana şuan rüyadayım demenin yolunu açmaktadır  Bilinçli Rüya (Lucid Dreaming).

Geceleri düzenli uyumakta bilinçli rüya görmenin önünü açıyor biliyoruz ki uyku esnasında insanın günlük hayatta mutlulugunun kaynagı olan seratomin, melatonin gibi bazı hormonlar salgılanıyor bunların eksikligi depresyon ve panit ataga sebep olabiliyor bu sebeple geçeleri düzenli uyumak bilinçli rüya görmenin önünü açacaktir.

Aslında rüyaların süresine baktıgımızda ortalama olarak 3-5 saniye sürdügünü en uzun da 20 saniye sürdügünü görmekteyiz. bu kadar kısa sürenin bize günler aylar gibi gelmesi aslında bir mucize degildir çünkü insan zihni o kadar gelişmiştir ki normal konuşmasından üç kat daha hızlı düşünebilir hatta bu zeka seviyesi kişinin egitim ve bilgi dagarcıgı arttıkça daha faz fazlalaşmaktadır. 

Kişi rüyayı ne kadr çok tekrar ediyorsa ve rüyası uyanma evresine ne kadar yakınsa rüya görme süresi o kadar uzuyor. Tübitak uykunun son evresinde rüyaların 30 dakika ile 45 dakika arası bir mesafeye uzadıgını söylemektedir Memurlar.Net

Sonuç olarak baktıgımızda rüya insan yaşamının vazgeçilmez bir fonksyonudur buna iyi birşey olarak baktıgımızda bilinçli rüya aşamasına ulaşmaktayız bilinçli rüyanın bize sezgisel deneyim yada simulasyonel bir hazırlık gibi gelecek öngörüleri saglamakta bu faydalarının ötesinde rüyalara fazla dalmak kişileri gerçege yabancılaştırarak katatonik, şizofrenik hastalıklara yol açmakta bilinçli rüyanın zor elde edildigi beynin elektrokimyasal özelliklerinden beslendigini rüyaların hatırlanmadıkça, kullanılmadıkça unutularak beynin o bölgelerinde körelmeye yol açtıgını söyleyebiliriz.

Kaynaklar

makalenin içerisinde paragraf sonlarındaki linklerdedir.

Okudugunuz için teşekkürler.

Gerçek Kavramı Üzerine – Düşünüyorum (dusunuyorumdergisi.com)

 Ruh nedir [Ruhun Meziyetleri]

 Bilmek istiyorum ancak bu bilincin dogasını anlamadan nasıl mümkün olabilir ?

İnsanoglu yaşamın ulaştırabildigi en nadide varlıktır denilmiş eski çaglardan bu yana özellikle son 10 bin yıldır bunu söylerken ortaya konulan haklı gerekçe ise aklın içeriginden başka bir şey degildi. Öncelikle insan düşünüyor bu sayede iyiye yada kötüye seçim yapailiyor, Anlıyor bu sayede hiç bilmedigi konularda ustalaşabiliyor, Hafızasında tutabiliyor uzun bir süre sonra bunu kullanarak Hayata etki edebiliyordu.

Aslına bakarsanız modern bilim Ruha dogu kültürünün bakış açısıyla degilde materyalist bir batı anlayışıyla yaklaşıyor onlara göre ruh da bedenin diger uzuvları gibi vardır ancak insan öldügü zaman oda yok olur eger onu alırsanız bu tıpkı bir gözün yada kalbin çıkartılması gibi yok olacaktır denilmektedir. Mesela bugün beynin üst merkez kısmında bulunan epifiz bezi bugün ruhun merkezi olarak tanımlanmaktadır. Bu merkezde bulunan dmt molekülü ise ruh molekülü denilmektedir.

Orta çag düşünürü leonardo davinci nin üzerinde araştırma yaptıgı cesetlerin beyinlerine baktıgında bu kısımlarında boşlugun oldugunu görmüş bunu yeni ölen hayvanlarda da gözlemlemiştir.Orta çag düşüncesi rönesans etkisiyle ruhun ölümsüzlügünü vaat ederek kendilerinden birçok şey çalan kiliseden bagımsızlaşarak materyalist düşünceleri benimsemiştir. 

 Öncelikle hepimiz hayatın varolduguna bir şüphesi yoktur çünkü etrafımızda gördügümüz şeyler sürekli bir degişim ve oluşum içerisindedir. ruhu ve onun meziyetlerini anlamak için önce maddesel olarak oluşum degişim ve yokoluş kavramlarını inceleyelim.

Oluşum aski çagda iki şekilde anlaşılmaktaydı bir nesne eger kendi iç dinamikleriyle bir hareket meydana getiriyorsa bu nesne varoluyor demekti ama eger bir nesne dışardan bir müdahale ile bir hareket oluşturuyorsa o nesne yaratılıyor demekti. teknolojinin gelişmemesi 15 yy rönesansından önce Bin yıl boyunca yaratılma algısının benimsenmesine sebep olmuştu. Ortaöagdan sonra sanayi devrimi insanların makinelerdeki otomatikleşme yapabilmesi öyle etkilemişki varoluşçuluk ekolojisinin oluşmasına sebep olmuştur.

Oluşum aynı zamanda hem yaratılmayı hemde varolmayı içerir mesela insanlar tek başlarına barolduklarını sanabilir ancak onların belirli bir olgunluga erişmesi birsürü kaynagın kullanımına, şartların ve koşulların onun lehine hareket etmesine baglıdır. Bir insan bu dünya için bir hiçtir ama o insanı doguran bir anne baba korumacı bir şekilde topluluk oluşturdugunda devlet ve dini ortaya çıkartır. 

Kutsal metinlerde ve filozofların düşüncelerinde şunu görürsünüz nasıl oluyorda bir noktanın yarısı kadar olan ilk insan zamanla 2 metreleik bir yer işgal ediyor ? üzerinde detaylıca düşünürseniz hiçbirşeyin tek başına varolmadıgını şeylerin onun üzerinde bir tesiri oldugunu görürsünüz işte ruhumuzda bedenimizde her an her sayiye bir farklı bir evreye dönüşür bütün bebekler birbirine benzer ama zamanla biri annesine babasına benzer öteki türkçe konuşurken bir öbürü fransızca konuşur ortada varlıksal bir kaderden bahsedeceksek buna dogumu örnek verebiliriz ama kendi evinizde degilde komşunun evinde dogsanız bambaşka birisi olurdunuz işte bu o kader anlayışıyla çelişiyor.

Degişim ise tek bir şeyle sınırlandırılamaz birşey büyür küçülür, çogalır, azalır, parçalanır, patlar, çürür, genişler rengi şekli boyutu degişebilir. ama ruhu hep aynı kalır denilmekte. yani ruh dogmamıoş ve yok olmayacaktır o sadece bir su gibi kaynagından akar maddesel bir canlı olan insan bedenine girince insana hayat verir hayvan bedenine girince hayvan bitkiye girincede bitki halini alır. kutsal metinlerde ruhun diger şeyler gibi yaratıldıgını söyler öte alemlere ise yalnızca maddesel olmayan varlıkların ulşaşacagı anlatılır yani buralardan şunu anlıyoruz Ruh bizim maddesel olmayan yanımızdır. Aristo fizigindeki diyalektige bakarsak ikili bir argüman görürsünüz tez, antitez ve sentez = yani beden vardır ve sürekli degişir buna karşın ruhda vardır ama o degişmez hep sabittir ve ölümsüzdür ancak sentezimiz yani bu karşıtların birligine neyi yerleştirecegiz. ?

Yokluk diger bir deyişle dagılma yok olma prtonlarına ve moleküllerine ayrılma kaybolma bütün sufi ve tasavvufi söylemler bu yokluk  yada hiçlik probleminden bahsetmektedir ancak hiçlik evrensel boyutta suyun hiç olmadıgı anlamına gelir ancak yokluk ise bir bardakda suyun olmadıgı olarak degerlendirilir evrensel bir bilince ulaşmak için o hiçligi kavramak gerekir bunun yoluda bu acziyetle çevrili bedenden ayrılmak gerektigi söylenir. Rüyalar bu yoklugu arayan ruhperestlerin tek kaçış noktasıdır yeterince güçlü hayal kuramadıkları için hayatı tesadüfiliklerin getirdigi güzellikte bulurlar ancak şaşmaz bir gerçek vardır ki Modern insan dünyayı hergün degiştirmektedir bu ise bizi gerçekligin üçüncü derinligine taşımaktadır. 

Yokluk kavraması zor birşey ancak bir yaratımdan söz edebilmek için o gerkiyor bize birşey sonsuza kadar var yada yok olamaz sürekli degişir ama kimyasal özelligi hep aynı kalır tahta yanar kül olur kül uçar toz olur... BU tümevarımsal düşünceler bizi mistik doga anlayışı olan reenkarnasyona görütür yani insan ahlaken iyiyse birkaç yüzyıl sonra dünyaya tekrar gelir kötüyse dahaaşagılık bir varlık olarak dünyaya gelir. Matematiksel olarak birşeyi binlerce defa tekrar ederseniz onun tekrar etme olasılıgı artar bu bakımdan haklı olabilir ama sorarım size yüzlerce yıl sonra siz siz olmayacaksanız o halde ne anlamı kalır reenkarnasyonla tekrar dünyaya gelmenin..

Mutlak bir bilinç düzeyi gerekiyor herşeyden önce ruhun meziyetlerini kavrayabilmek için düşüncenin kendi kendisini düşünmesi yani bir şeyi başarmak algılamak yada degiştirmek için degilde yalnızca  kendi kendini düşünmek için var olan bir insan.

Decartes ın düşüncesinde ruhun degişen varlık tözünden hep aynı kalan ruhun varoldugunu anlıyoruz bu töz ise geldigi kaynaga geri gidecekti demekte... Ancak evrim birçok şeyi materyalist açıklamakta denizdeki balıktan plaza insanlarına sürekli bir varoluş mücadelesi sonucu insanın degiştigi gerçegi... 

İnsan gerçekten hafıza bilinç düşünce anlamak ve irade dışında herhangi bir meziyeti olmayan bir ruha mı sahip yoksa onun ruhu gerçekten varlıgı degerli kılan bir çiçek kokusu yada yiyeceklerin tadı gibi kendine has birşeymi bunun maddesel olan şu anda cevaplanamayacagı kesin.

Ek olarak şu belgesele bakabilirsiniz..

Dünya tarihi dönem dönem çeşitli sorunlarla yüzleşmek zorunda kalmıştır bunlardan en önemlileri ve aslında en çok insan ölümüne sebep olanlarından başlıcası salgın sahtalıklardır. Çok eskilere gitmeden yakın tarihimiz olan son 2000 yılın salgın hastalıklarına değineceğiz. ilk başta..

Gelen Salgını

MS 165 ile ms 180 yılları arasında Dogu Romalı askerlerin doğu seferlerinden dönerken taşıdığı 200 kişinin ölümüne sebep olduğu bilinmektedir Özellikle dünya nüfusunun o yıllarda birkaç milyon olduğundan dolayı hiçte azımsanmayacak bir sayı bu Hastalıgın adı ise ilk tanıyı koyan Bergamalı hekim galen den almıştır.

Justinyen Vebası

Dünyada ilk ciddi kitlesel yok oluşa sebep olan justinyen vebası MS 541 yılında yersinia pestus bakterisi Akdeniz havzası yakın doğu ve Avrupa kıtasını etkilemiş yaklaşık olaran 25 ile 100 milyon arası insanın ölümüne seeb olduğu tahmin edilmekte.

Kara veba

Diger adıyla kara ölüm İnsanlık tarihinin en büyük salgını olarak bilinen kara veba  1346 ile 1353 yılları arasında doğu ve orta asya bölgelerinde birçok hastalığa sebep olan yersini pestus bakterisinin ipek yoluyla avrupaya taşınması sebebiyle o günkü dünya nüfusunun %30 ile %60 ını yok etmiştir bu oranın sayısal olarak tahmini ise 75 ile 200 milyon insanı kapsamaktadır. Avrupanın üzerinde büyük etki bırakmış bu veba aynı zamanda dünya tarihi açısından da Rönesans ve reform dönemlerinin sebei olmuştur.

Çiçek Hastalıgı

İnsanlık tarihinin en uzun süreli ve günümüz dünyasının oluşmasında büyük oranda etkili olan hastalık olarak tanımlanmaktadır. Variola minör ve varilio majör isimli iki tip virüsün sebep olduğu bu hastalığa yakalananların ölüm oranı %30 iken bu oran çocukyaştakilerde daha ileri seviyelere ulaşmaktaydı. 15 ile 17 yy tarihlerinde koloni ve sömürge arayışında olan Avrupalılar Amerika kıtası ve okyanusya kıtalarına bu hastalıkları taşımışlar 300 bin yerli halkın 200 yıl içerisinde ölümüne sebep oldugu söylenmektedir bugünkü Amerika kıtasının şekil olarak oluşmasının temel sebei daha önce bu hastalıklara yakalanmamış yerli halkın direncinin zayıf olması taşıyıcıların ise çokdan bağışıklık kazanmış olmalarıydı.

Grip kızamık suçiçeği sarıhumma

Çiçek hastalığı gibi virüs kaynaklı olan bu hastalıklar çeşitli dönemlerde Avrupa ve Amerika kıtasında kendisini göstermiş 60 milyon insanın ölümüne sebep olmuştur.

Kolera

İlk olarak 1817 yılında görülen kolera 1 geçtigimiz 200 yılda 7 defa kendisini göstermiş ve toplamda 1 milton insanın ölümüne sebep olmuştur Savaş ve yoksulluk sonucu bağırsaklarda meydana gelen vibrico cholarae bakterisi şiddetli akut nöbetlerine sebep oluyor kusma ve ishal yoluyla kolayca yayılıp toplu ölümlere sebep oluyordu.

Üçüncü veba salgını

17- 19 yy arası diğer vebaların bir devamı niteliğinde ilk olarak çinde çıkıp gemilerle avrupaya taşınan bu vebaya antibiyotiğin ve aşıların bulunmasıyla önlenmiş olsa da halen tehlikesini sürdürmektedir. Özellikle kemirgen fare böcek gibi canlılardan bit, pire yoluyla bulaşan veba lenf dokusuna akciğer solunum yollarına yüksek ateşe sebep olmaktadır.

İspanyol gribi

1918 yılında H1N1 virsusunun yol açtığı grip hastalığı Birinci dünyasavaşının da etkisiyle 500 milyon kişiye bulamıştır bu sayı o günkü dünya nüfusunun üçte birini kapsıyordu. İlerleyen yıllarda yaklaşık 17 ile 50 milyon insanın ölümüne sebep olansalgını basın yasaklarını aşarak ilk defa kamuoyuna duyuran İspanyollar oldugu için bu ismi almıştır.

Hong kong Gribi

1968-1970 yılları arasında H3N2 isimli gribin dünya genelinde 1 ile 4 milyon insanın ölümüne sebep olmuştur Salgın ilk kez çin in hong kong şehrinde görüldüğü için bu adı almıştır. Özellikle 65 yaş üstü olanlarda salgın agır geçmiş yaklaşık 1968 yılının sonlarına doğru yaklaşı bir ayda virüsün aşısı bulunmuştur.

HIV/AIDS

1980 yıllardan günümüze gelmiş ve halen tedavisi bulunamayan bir salgın hastalıktır. İlk olarak maymunlardan insanlara geçtiği düşünülmüş 75 milyon insan bulaşarak 32 milyon insanın ölümüne sebep olmuştur Hastalıgın bulaşı fizikel temas ile degilde kanla bulaştığından diger salgınlara göre daha az önemsense de 2018 yılında bile 700 bin kişiye bulaşmıştır.

SARS

Günümüzdeki covid 19 hastalıgınnın atası olarak bilinen sars şiddetli solunum rahatsızlığına sebep olarak akciğerlerde tahribata sebep olmakta 2002 ile 2003 yıllarında 8 bin kişiye bulaşan sars 774 kişinin ölümğne sebep olmuştur.

Domuz gribi

Domuzlarla yakından ilgilenen ve kuşlar ve insanlara da bulşaşan bu hastalık ilk olarak hayvanlar arasında yayıldığı snaılıyordu ancak 2009 ile 2010 yılları arasında Hindistan da 300 vaka tespit edilince hastalığın 2015 yıllarında H1N1 virüsünün sebep oldugu anlaşıldı boğaz ağrısı öksürük kusma gibi enfeksyon belirtileriyle kendisini belli eden bu hastalık 150 bin ile 500 bin insanın ölümüne sebep olmuştur.

MERS ve Ebola

2012 ile 2018 yıllarında etkili olan bu hastalıklar uyük oranda solunum yollarında tahribat yaratmakta olup sıvı yetmezliğinin sebep oldugu aynı zamanda sıvı yoluyla buşlatıgı hastalıklardır.

COVİD-19

İlk olarak çinde çıkan bu hastalık sars cov-2 virüsünm sebep oldugu biliniyor. Belirtileri  ateş, öksürük, nefes darlığı, tat ve koku kaybı iken dünya genelinde varlısıgını sürdüren bu salgında toplam 217 milyon insana bulaşarak 4,5 milyon insanın ölümüne sebep olmuştur başta sinovac, bionter sputnic, coronavac gibi aşılar büyük oranda bu ölümlerin önüne geçse de halen virüs varlığını devam ettirmektedir.

KAYNAKLAR

Salgın Tarihi: Geçmişten Günümüze Dek Yaşanan Pandemiler - dijitalx

Salgın Hastalıkların Tarihi | TÜBİTAK Bilim Genç (tubitak.gov.tr)

Kolera (saglik.gov.tr)

Hong Kong gribi - Vikipedi (wikipedia.org)

Domuz Gribi Nedir? Domuz Gribi Belirtileri Nelerdir? (acibadem.com.tr)

Moderna, AstraZeneca, CoronaVac, Sputnik V, Pfizer... Koronavirüs aşıları ne kadar etkili? | Euronews

Dijital Dünyada insan kalmak

Hergün gelişen sistemlerimiz teknolojimiz hereye erişimi kolayca gerçekleştiriyor e ticarethanelerden istediklerimizi alabiliyoruz sosyal medyamızdan arkadaşlarımızla konuşuyoruz sözde gruplar kuruyoruz oyunlar oynuyoruz. Her istedigimiz bilgiye saniyeler içerisinde ulaşabiliyoruz, dünyanın diger ucundaki insanlarla anlık olarak konuşabiliyor veri iletimini saglayabiliyoruz Bu bizi ne kadar getkiliyor sizce.

Yaygın bir tabir vardır bilirsiniz Teknoloji bagımlılıgı çocuklardan yaşlılara kadar biraz telefona bilgisayara bakan insanların o şeyden başını kaldırmadıklarını duyarsınız çevresindekiler bundan şikayetçidir ama o kişi halen bunu yapmaya devam eder dünyada hergün milyonlarca insan bu şekilde

Sadece facebook un sahibi oldugu instagram whatsApp a günde 500 milyon insan girip çıkıyor bir bakıyım çıkıyım anlayışıyla degişmeyen şeylerin degişecegini sanıyoruz bu bizi en küçük sıradan olaylara isanların koskoca tepkiler vermesine sebep oluyor Biliyorsunuz birde Twitter ın belirledigi gündem özelligi var gündemi takip eden 2 günlük mevzularda kendisini kral kralice tayin etmeye çalışan insanlarımız var bu bazen iyi olabiliyor mesela bir kadın cinayetine buyuk tepki verilebiliyor ama hergün covid yuzunden hastalanan doktorlar sehit olan askerler adaleti arayıpda bulamayan insanlar genelde sessiz kalıyor Sosyam vicdansızlıgın kurbanı oluyoruz farkına varmadan.

Son 10 yılın belki 20 yılın icadı olan internet ve barınakları bizi giderek toplumdan koparıyor ve dijital robotizmin kurbanı yapıyor. İnsanlar akıllı tabi kullandıkları her icadı bilinçli kullanabildigi sürece yaani basit bir telefon yada bilgisayar bizi kıtalar ötesindeki çaglar boyu kullanılan ansiklopedilere de ulaştırabiliyor, hiç görüp duymadıgımız insanların hayatlarına müdahale etme imkanıda mesela bir yöneticiye aşagılayıcı hakaret içeren söz söyledi diye biri yargılanabilirken bir başkası hoşuna gitmedi diye binlerce agır laf edip sorunsuz bir şekilde yaşıyor Evet bu adaletin sorunu.

Ama işin birde egitim yanı var ki bu en önemlisi heryerde hazır paket buzdolabına koyulmuş egitim sistemi insternet dolabından çıkartıp bizim onu kullanmamızı bekliyor, okullar açıkken ögretmenlere ezberletilen bilgiler şimdide ögrencilere ögretiliyor.

Bu kaçınılmazdı aslında çünkü bilişimin amacı bilgiyi organize etmektir, insanlar teknolojiyi kurar toplum birbiriyle iletişime geçer nihayetinde de toplumda bilgi ortaya çıkar.

Bilgi olmadan düzen olmaz....

Muhtemelen bi 100 yıl daha insanlar okullara gider egitim görür belki 10 yıl belki hemen şimdi ama sonuçta okulların yerini devasa veri ambarları ve yapay zekalı IT uzmanlarının alması pek yakındır.

Gelelim sorumuza 

mevcut libekapitalist düzende insanlara zamanlarının 3 te birinin toplumsal faydaya geri kalan 3te 1 ini uykuya geri kalan 3te1 bilik zamanın boş olması ve bu boş zamanında da o ürettigi degerden kazandıgı faydayı tüketmesi isteniyor yada o dogrultuda karakterize ediliyor Dijital dünyada insanlar işe gitmez iş onlara gelir degilmi buda yolda trafikte erken yada geç kalma sorunlarını ortadan kaldırır yani 3te 2 lik bir zaman dilimi kalır insanlara buda tüketim kültürünün degişmesine yol açar pazar eglenceleri yerini pikniklerden cafelerden oyunlara sohbet gruplarına degiştirir.

Burada bizim yapmamız gereken ne

İnsan bundan 100 yıl asırlar öncede halkın arasına karıştıgında yada tek başına kaldıgında kendine eglenceler bularak zamanını boşa harcayabiliyordu o zamanlarda da nadiren bilime ve bilgiye deger veren düşünen bilinçli insanlar çıkıyordu ve çogu zaman toplumu onlar şekillendiriyordu 

Şimdi diyeceksiniz hepimiz Aristo Newton Marx Mevlana Budha olamayızki olmayında zaten 

buradaki asıl kilit nokta yaptıgımı şeyin bilincinde olmak düşünün bişeyi ezbere yapan otomat insan bir hatayla karşılaştıgında ne yapar ya çözemez yada bocalar ama çokyönlü kendini geliştiren bir insan ne olur çözüm yolları arar bulur işte bizim yapmamız gereken anlamak çokyönlü zekayla aklımızı kullanmak onu egitmek düşünmek yazmak içimizden ne geliyorsa onları okumak ama aynı zamanda hayata karşı heyecanımızı ve merakımızı sorgulayıcı çocuk aklımızı kaybetmemek gerekirse felsefeyle bilimle resimle şiirle edebiyatla müzikle avare günlerimizi taçlandırmak.

 soru = Dünya üzerindeki 7 milyar insanın aklini bir araya getirseydik ne olurdu ?

Hayatimizda 20 yildir bulunan internet ilk bulundugunda bu soru aklimiza gelmemisdi çünku internet baslarda sadece haberlesmenin biraz daha pratik yolu olarak gorulmustu ama bugun aklimiza bu bilgi geliyor.

Neden ?

Çünku 50 milyon yillik medeniyat tarihinde olusturulmus bilgi birikimini son 50 yilda teknoloji sayesinde ürettik depoladık paylaştık.

Her dakika dünya nufusuna 150 kisi katiliyor yaklasik 70 kiside cesitli sebeplerden ölüyor bu günde 100 binleri buluyor yılda ise 2 milyondan fazla nufus dünyada ölüyor ve diriliyor.

Küresel ölçekte herşeyin bukadar hızlı büyük ve degişken oldugu çagda insanlıgın biricik birikimi olan medeniyetin sabit kalacagını mı saniyordunuz ?

Şimdiki zamanda geçmişi kiyaslarsak ne kadar ileri gittigimizi görürüz gecmişi yöneten gelecegi geliştirir ancak insan topluluklarını yönlendirmek bu zaman algısını yönetmekle olur /// diyor okudugumuz yazarların birçogu düşüncelerinde.

Teknoloji bilginin ve bulusun inanılmaz ölçüde gelismesini sagladı dünyanın bir ucundan digerine anında haberlesebiliyoruz bu durum iyi ama bilginin geridinde kalan, onu gelistiremeyen insanlık yada topluluklar ilkel kalmaya devam ediyor yani biz insanlarin aklini kullanabilmesi için düşünebilmesi icin bilgi gerekli bilgi içinse teknoloji kitaplar internet birçok yeni kitle iletişim araçlari gerekli. Yuz yil onceki mektuplasma cagina bakarsaniz neyin ne oldugunu anlarsınız.

Peki biz bilgiye neden ihtiyac duyarız ??

Bir önceki paragrafta biraz açıkladık ama o aklın teorik kullanımı günümüzde medeniyet daha çok pratik yönde ilerliyor o sebepten şunu diyebiliriz

" Bilgi insanı en dogru in iyi davranışa yöneltir"

O halde bilgi nedir ?

Bilgi ışıktır çünkü onun soluk aydınlıgını çaglar boyu takip eden medeniyetler gelişip insanlıkta bir iz bırakıp degerini artırırken her insandan her topluma bilgiye sırtını dönen karanlıga yönelenler akıllarını kör dünyayı evreni maddehi karanlık olarak algılamaktan öteye gidemez.

Nasıl inanırsanız öyle yaşarsınız, 

nasıl yaşarsanız öyle inanmaya başlarsınız. 

Bu sözün ne kadar önemli oldugunu anlatmama izin verin çünkü her insan dogası geregi bişeylere inanmak ister insan diyorum çünkü dogadaki diger canlılar bilinçleri bulunmadıgı için inanca da ihtiyaçları yoktur onlar doga yasalarının mutlak mantık anlayışına göre davranırlar buyüzden düşüncenin bir önei yoktur onlarda.

İnsan inançlarıyla varolur diger adıyla bir düzen kurabilir gelecegin geliştirilmesi ise inancın temeline dayanır, inancı olmayan insan yoktu çünkü hiçbirşeye ianmıyorum diyen bile birşeylere inandıgını söyler.

İnsan etkileşimli bir varlıktır büyüzden yaşadıgı kendisini geliştiren toplumdan sürekli etkilenir bu etkileşim onun en hayati yeteneklerinin hiç yoktan varolmasını sagladıgı gibi varolan yeteneklerinin körelmesine hatta yok olmasına bile sebep olabilir. Hepimiz bunun örnegini edison örneginden yada intihar eden binlerce zeki ama toplumsal kabul görmemiş insanlardan görebilirsiniz.

Toplum meselesi önemli çünkü hepimizin kabul ettigi gibi insanlık çok zayıf olmasına ragmen toplumsal dayanışma ve  işbölümü yapması onu doganın diger canlılarına üstün kılmıştır. ancak toplumda kabul görmek için uyum saglamak gerekir bunun içinse fedakarlık yani yeteneklerimizi göz ardı etmemiz gerekir.

Misalen yaşamak için yemege uyumak için barınaga neslini devam ettirmek sosyalleşmek için diger insanlara ihtiyaç vardır insan sosyal bir varlıktır ama aynı zamanda yalnız bir varlıktır olmasıda gerekir.

Şöyle düşünelim erşeyin aynı ve tekdüze gittigi bir ortam güvenlidir ama ölümsüz degildir ve herşey mutlaka yıkılıp yok olmaya mahkumdur buyüzden Enstain, Darwin, Newton, Copernic, İsa, Muhammed gelişim aşamasında eskiye muhalif oldukları için herzaman tepkiylekarşılaştılar işte biz buna toplumsal şizofreni diyoruz.

Toplumsal şizofreni düzenin, gücün, amacın devam etmsini ister yani kendi istediklerinin bunların zamanla yetersiz kalması insan aklının giderek gelişmesi doganın algılarda büyümesi zihinde küçülmesi toplumdan soyutlanabilen birilerinin bunları sorgulayabilmesi bu düzenin yeniden kurulması yani zamana göre modernize edilmesini saglamıştır.

Yani bizim gördügümüz devletler dinler bilimler degişmeye mahkumdur Hani diyorya Heraklitos "Degişmeyen tekşey degişimdir" işte aynen öyle.

Herşeyden önce biz kimdik ve nereden geldilk ?


13.7 milyar yıl önceye gidecek olursak uzay ve içindekiler hiçlikten patladı duna big bang teorisi denilmekte.
Bu teorinin gerek Enstain ın teorisiyle gerekse 1964 yılında keşfedilen kozmik mikrodalga arkaplan ışımasıyla kanıtlanmıştır.
Stephan hawking gelişen evrenin tek bir merkezden etrafa yayılmasını nötr olmasıyla bagdaştırıyor bu sebepten hiçlikten patladıgı kabul ediliyor.